Goedbedoelde adviezen

‘Jij bent de enige die de nadruk op mijzelf, op mijn behoeftes legt, in plaats van op de verwachtingen van mijn omgeving.’

Aan het woord is een 55-jarige vrouw met ADHD, met wie ik een week eerder een kennismakingsgesprek voerde. Ik belde haar om te horen hoe ze dit gesprek had ervaren en of ze besloten had om een jobcoachtraject met me in te gaan. Dat wilde ze, en op de vraag wat haar hiervan had overtuigd, kreeg ik dus bovenstaand antwoord.

Een paar dagen later spreek ik een 24-jarige vrouw, die driekwart jaar geleden bij ons aanklopte. Ze  liep naar eigen zeggen ‘vast met haar ADD en had hiervoor handreikingen nodig.’ Met enige weerstand kwam ze bij mij terecht, want liever wilde ze met iemand praten die het zelf had, om ‘niet weer allerlei goedbedoelde adviezen te krijgen van iemand die niet weet wat het betekent om ADD te hebben.’

Ik heb ik geen ADD of ADHD en toch ervoer ze bij mij geen ‘goedbedoelde adviezen’. In het gesprek van vandaag kijken we terug op haar traject, want dat lijkt richting een afronding te gaan.

‘Wat is er veranderd voor jou?’ vraag ik haar, waarop zij antwoordt: ‘We hebben aan de onderliggende oorzaak gewerkt. Bij eerdere hulpverleners dacht ik steeds: zo simpel kan het toch niet zijn? Als ik bijvoorbeeld weer eens het advies kreeg om een agenda te gebruiken of een planning te maken. Eerst volgde ik dit soort adviezen nog op, maar ik merkte dat het niet voor me werkte en uiteindelijk geloofde ik niet langer dat daarmee de oorzaak werd bestreden.’

Ik geloof ook niet dat dit soort adviezen enig nut hebben, hooguit wanneer de basis goed is. Vanuit mijn onderwijskundige achtergrond weet ik namelijk dat om iemand in staat te stellen zich te ontwikkelen, om te leren, hij/zij zich oké moet voelen over zichzelf. Het is onzekerheid die het leerproces van mensen de das om doet. Anno 2018 gezegd: onzekerheid is killing voor het leerproces. Mensen gebruiken dan hun aandacht dan voor hele andere zaken, zoals zich verdedigen, erkenning krijgen, gezien worden, vermijden van kritiek et cetera, dan voor dat wat ze te leren hebben.

Wat ik dus vooral en zeker aan het begin van een traject doe in het contact met mijn cliënten, is hen laten ervaren dat ze op me kunnen vertrouwen, dat ik er werkelijk voor hen ben, dat ik hen al competent vind (want echt, we doen allemaal dingen goed en kunnen allemaal veel, ook al zien we dat niet altijd), dat ik ze oké vind zoals ze zijn (ook al duurt een inleiding tot hun verhaal vaak wat langer en krijg ik vaak details te horen die veelal niet ter zake doen, maar wel grappig zijn, dat dan weer wel).

Ik vind het bovenal werkelijk belangrijk dat zij zich in hun dagelijks leven in de eerste plaats oké gaan voelen. Daarom ook stel ik hun behoeftes centraal. Pas als dit oké-zijn er in zekere mate is en het zelfvertrouwen van iemand groeit, kunnen we door. Pas dan kan er geleerd worden.

Dan ook kán een advies nuttig zijn, maar meestal zijn ze bij mijn cliënten overbodig. Iemand met ADHD heeft namelijk een creatief en inventief vermogen dat het mijne en mijn gemiddelde medemens zonder ADHD, ver overstijgt.

Oplossingen voor dagelijkse praktische problemen en uitdagingen, laat ik hen dus meestal lekker zelf bedenken.  Wat ik hooguit doe is ze noteren.

Voor mezelf.

Anne van Hees

Anne van Hees is Onderwijskundige en begeleidt sinds 2010 ouders van kinderen met AD(H)D en vrouwen met AD(H)D.

Heb je AD(H)D en loop je vast op je werk? Dreig je bijvoorbeeld uit te vallen, lukt het je niet om te voldoen aan verwachtingen of kost je werk je veel te veel energie? Wij kunnen je naar meer rust, vertrouwen en werkplezier helpen via een jobcoachingstraject. Deze wordt geheel vergoed via het UWV. Zie hier voor meer info.

Heb je AD(H)D en loop je vast in je leven? Heb je het gevoel dat er zoveel meer in je zit, dan je door je dagelijkse struggle kunt laten zien? Ervaar je te weinig rust en vertrouwen in je leven? Blijft een gevoel van gelukkig en succesvol zijn uit? Op 1 september start de online-cursus ‘Een weergaloos leven met AD(H)D’. Houd me op de hoogte.

Lees hier ook de column van de vorige maand.